Jack (50) is gelukkig getrouwd, heeft een fijne woning en een leuke baan. Niemand zou vermoeden dat zijn leven er vijftien jaar geleden heel anders uitzag. Jarenlang kampte Jack met verslaving en was hij dakloos. Nu heeft hij deze donkere periode om weten te zetten in iets moois: als ervaringsdeskundige helpt hij anderen bij ASVZ.
Jack en coach Lieke zitten samen aan tafel bij Jack thuis, een ruim appartement op de bovenste verdieping van ASVZlocatie Mariastraat in het Brabantse Rijen. Jack woont begeleid bij ASVZ, vanwege zijn lichte verstandelijke beperking en verslavingsverleden. Jack en Lieke praten na over de training die hij vanochtend heeft afgerond. Hij is nu officieel ervaringsdeskundige bij ASVZ. ‘Ik was zo trots, de tranen sprongen me in de ogen’, zegt Lieke glunderend. ‘Ik vond het vooral mooi om te zien hoe zelfverzekerd Jack daar stond. Zijn zelfvertrouwen is in korte tijd enorm toegenomen.’
Als eindopdracht gaf Jack een presentatie waarin hij zijn droom deelde: op vakantie gaan met zijn vrouw en schoonfamilie. Zijn oom en tante waren ook bij die presentatie. Heel speciaal voor Jack, want zij zagen hem ook in veel minder goede omstandigheden – Jack was acht jaar lang dakloos en verslaafd aan alcohol en drugs.
‘Toen iedereen mij liet vallen, bleven mijn oom en tante aan mijn zijde’, volgens Jack. Even schiet hij vol, maar na een diepe zucht herpakt hij zich. ‘Ik had zoveel nare dingen meegemaakt, dat ik de pijn wilde verdoven. Gelukkig lukte het mij met hulp om af te kicken. Nu gaat het weer goed met me: ik woon samen en werk met veel plezier als schoonmaker in het gemeentehuis.’
Speciaal leertraject
Bij ASVZ wonen meer mensen zoals Jack, die in hun leven heftige dingen hebben meegemaakt of vanuit eigen ervaring veel weten over een bepaald onderwerp. Steeds meer van hen worden opgeleid tot ervaringsdeskundige. Dat betekent dat ze leren om anderen verder te helpen, aan de hand van hun eigen ervaringen. Ervaringsdeskundigen gaan bijvoorbeeld op bezoek bij woningen, ze geven gastlessen, adviseren begeleiders en denken mee over het beleid van ASVZ.
Ook Jack wil, nu hij zijn eigen leven op de rit heeft, anderen helpen weer op het rechte pad te komen. Tijdens een speciaal leertraject leerde hij wat het betekent om ervaringsdeskundige te zijn en welke vorm het beste bij hem past. Dat deed hij niet alleen, maar samen met coaches, waaronder Lieke. Die coaches bewaken de rolverdeling tussen begeleider en cliënt en helpen bij het voorbereiden, uitvoeren en terugkoppelen van bijvoorbeeld individuele bezoeken. ‘Ik ken Jack inmiddels zo goed, dat ik het vaak zie als hij het moeilijk heeft en ik even moet bijspringen’, vertelt Lieke. ‘Al kan ik me niet voorstellen dat ik dat veel zal hoeven doen. Jack kan zich best makkelijk openstellen.’
Inspirerend voor anderen
Dat was niet altijd zo, benadrukt Lieke: ‘Jack heeft zo veel meegemaakt dat hij er niet graag met vreemden over sprak. Tijdens de trainingen heb ik hem daarin zien groeien. Belangrijk, want het delen van je eigen levensverhaal is een groot onderdeel van ervaringsdeskundigheid bij ASVZ. Het idee daarachter is dat dit bijdraagt aan de verwerking van je ervaringen. Tegelijkertijd is het inspirerend voor anderen om te horen hoe jij bent omgegaan met je problemen. Mensen als Jack bezitten zo veel kennis door hun ervaringen; het is zonde om dat niet te benutten.’ Jack knikt instemmend. ‘Door mezelf open te stellen, hoop ik dat anderen dat ook doen’, vult hij aan. ‘En hopelijk zien mensen dan in dat je er altijd uit kunt komen, hoe diep je ook in de problemen zit. Zolang je het zelf maar wil.’
Als de rol van ervaringsdeskundige Jack goed bevalt, wil hij nog een extra opleiding ervaringsdeskundigheid volgen. Daarmee kan hij aan de slag bij de verslavingskliniek waar hij zelf heeft gezeten. Best een uitdaging, maar dat is voor Jack geen punt. ‘Ooit leefde ik op straat – en kijk hoe ik er nu bij zit’, zegt hij, terwijl hij trots glimlachend zijn woonkamer in kijkt. ‘Dan moet de volgende stap ook wel lukken.’
Ervaringsdeskundigheid bij ASVZ
ASVZ zet sinds 2016 cliënten in als ervaringsdeskundigen. Er zijn onder meer ervaringsdeskundigen op het gebied van verslaving, autisme, borderline, seksueel misbruik en zelfbeschadiging. Om ervaringsdeskundige te kunnen worden, moet je goed over je ervaring kunnen praten. Dat betekent dat je er ook met een brede blik naar kunt kijken en anderen kunt adviseren. Als een orthopedagoog of begeleider een cliënt hiervoor geschikt vindt, kan hij of zij de training volgen. Dankzij de inzet van ervaringsdeskundigen kunnen we bij ASVZ nóg betere zorg leveren aan allerlei verschillende doelgroepen.