Rust in de nacht

Door de onrustige nachten was Gerard overdag suf en somber. Hij had een grote behoefte om ’s nachts allerlei rituelen te doen. Dat deed hij overdag ook wel, maar het was nieuw dat hij dat ook ’s nachts ging doen.

“Toen zijn we rond de tafel gegaan met elkaar,” vertellen Adriaan van Nachtzorg en teamleider Lotte. Zij schakelden Silvia in als coach behandeling. Ook collega's van dagbesteding en de orthopedagoog dachten mee. Lotte: “Eerst hebben we aan de beeldvorming gewerkt: wie is Gerard en wat heeft hij nodig? Niet alleen ’s nachts, maar ook overdag. Samen hebben we de behoeftencirkel nagelopen. Een vertrouwensband opbouwen en meer voorspelbaarheid bieden kwamen daar uit als belangrijke punten. Wisselingen in het team hadden een groot effect op hem.”

Als de late dienst om 22.00 uur naar huis ging begon de onrust bij Gerard. Adriaan: “We spraken af dat er op dat moment wat moest gebeuren. De late dienst zou een uur langer zou blijven tot 23.00 uur. Voor de nachtzorg is het eerste uur van 22.00 tot 23.00 uur heel druk. Dan melden alle late diensten zich af. Er is dan veel geluid op de lijn. In dat uur hebben is er weinig tijd voor extra begeleiding door de nachtzorg.”

Ze begonnen vanaf 22.00 uur steeds aan hetzelfde ritueel. Dat bestond uit voorlezen of muziek luisteren beneden in de woonkamer. De lichten werden al gedimd. Lotte: “Vervolgens gingen we met Gerard naar zijn slaapkamer. En dan zetten we een luisterverhaal op van tien minuten. We beantwoorden de vragen die hij nog heeft en we zingen een slaapliedje. We blijven op zijn kamer totdat Gerard slaapt. En we laten hem weten: we zijn er voor je, we laten je niet alleen.”

Om 23.00 uur nam de nachtdienst het dan over van de late dienst. Met deze werkwijze werd het voor Gerard duidelijk dat de begeleiding er voor hem is. En dat hij dan lekker kon gaan slapen. We hebben dat een maand of vier/vijf zo gedaan. Er kwam rust. De nachtdienst kreeg ook inzicht in de rituelen van Gerard. Als er onrust kwam ’s nachts dan sprak de nachtdienst terug via de uitluisterverbinding. Dat werkt omdat Gerard nu weet van wie deze stemmen zijn.

Doordat hij eerder in de nacht alles kapot maakte had Gerard op een gegeven moment een lege kamer. “Toen de nachten weer beter werden gingen we ook zijn kamer weer inrichten,” vertelt Lotte, “We zijn samen met Gerard gaan winkelen. Hij zocht zelf twee vogeltjes uit die nu op een plank staan in zijn kamer. Aan de muur een leuk wandkleed en een poster van een koe. Die poster maakte hij eerst ook nog wel eens kapot. Maar we hebben een nieuwe opgehangen en nu laat hij het met rust.”

Adriaan: “Soms komt de onrust terug. Vaak komt dat door wisselingen in de teams van de dagbesteding of woning. En dan gaan we weer naar hem toe in de nacht om nabijheid te bieden.”

“Samenwerking is heel belangrijk,” legt Silvia uit. “Zo weet iedereen welke begeleiding Gerard nodig heeft om aan te sluiten bij zijn behoeften. Doordat we geen losse eilandjes meer zijn, ervaart Gerard meer eenduidigheid en voorspelbaarheid. De zorg van wonen, dagbesteding en nachtzorg is veel meer één gestroomlijnd geheel.” Lotte: “Als wij veranderingen zien, dan stemmen we die af met elkaar. Op zoek naar de doorgaande lijn. Met dezelfde blik kijken naar wat de Gerard nodig heeft. Patronen herkennen en kennis overdragen. We hebben ook een beter beeld van elkaar. En op welke vlakken we dat beter op elkaar kunnen afstemmen."

Silvia vult aan: “De nacht is negen uur van een dag. Een fatsoenlijke nachtrust hoort ook bij het ‘normale leven’. Dat deel van de dag is vaak een ondergeschoven kindje. Bij problemen met de nachtrust, zit het hem negen van de tien keer in de aanloop naar het naar bed gaan. Als je daar samen aan gaat werken is er veel winst te behalen.”

* in verband met de privacy is Gerard niet de echte naam van de cliënt.