Oefenprogramma voor 45+ers met down

“Boven de 45 jaar gaat de veroudering vrij snel bij mensen met downsyndroom", vertelt Anja, "dat gaat vaak samen met toenemende kwetsbaarheid. Zowel lichamelijk als geestelijk. Die kwetsbaarheid kun je behandelen. Met stimulatie en een functionele training voor dagelijkse handelingen. Daarvoor ontwikkelden we een oefenprogramma: FunDown."

“Eerst onderzocht ik hoe die dagelijkse handelingen (ADL) eruit zien,” vervolgt Anja, “dit was voor mijn Master Geriatriefysiotherapie aan de Avans Plus Hogeschool in Breda. Dit onderzoek deed ik door 25 begeleiders te interviewen. Wat doen deze cliënten aan dagelijkse taken? Daaruit kwam een aantal probleemgebieden die te oefenen zijn met functionele training. Dat zijn: balanceren, bukken, draaien, op-, af- en overstappen, omgaan met obstakels, dubbeltaken, traplopen, gaan liggen in bed en opstaan. Door die problemen gaan ze slechter en minder bewegen. Ze kunnen vaker vallen, worden onzekerder en durven dingen niet meer. Daardoor wordt er steeds wat afgeknabbeld van de ADL.”

“Op basis van de probleemgebieden ontwikkelde ik oefeningen die aansluiten op de beleving van deze cliënten. De oefeningen moeten functioneel zijn, zodat ze er het nut van inzien. Iets bieden dat ze leuk vinden en herkennen, dat makkelijk is om te volgen en waarin ze elkaar kunnen stimuleren.”“De oefeningen heb ik eerst voorgelegd aan 25 fysiotherapeuten van vier verschillende organisaties. Zij keken er kritisch naar en vonden het haalbare oefeningen. Daarna heeft een collega-fysiotherapeut van Prisma de oefeningen getest met cliënten. Ze waren in staat de oefeningen te doen zoals we bedacht hadden. Daarna zijn we gaan kijken of het in een groep net zo goed haalbaar was als individueel.”

“Dat bleek zo te zijn. Dus konden we beginnen. Dat was drie jaar geleden. We oefenen een uur per week in de gymzaal. Ik doe dit samen met Anoek Leijten van de bewegingsagogie. Tien weken lang, vier oefeningen per week. De structuur is altijd hetzelfde. Oefeningen als slalommen, traplopen op en af stappen. Soms met dubbeltaken. Bijvoorbeeld met een wasmandje lopen, met wat spullen de trap op gaan, zandzakjes van de vloer oprapen en in een mandje doen. We hebben ook een oefening met een versnelling erin. Dat ze even wat harder moeten lopen en iets mikken in een mand.”“In drie jaar dat we dit doen, hebben 45 cliënten meegedaan. Acht cliënten per tien weken in 2 groepjes van vier. Dan kun je veilig werken en kunnen ze oefeningen van elkaar afkijken. Het is geschikt voor alle mensen met downsyndroom boven de 45 jaar en die nog zelfstandig kunnen lopen.”

“We testen een week voor en een week na de tien weken trainen. We zien dat ze voldoende inspanning verrichten om verbetering te kunnen krijgen door tien weken oefenen. We hebben nog niet gemeten wat het effect op de ADL is.”“Ik ben nu bezig met het schrijven en onderbouwen van een artikel om de waarde aan te tonen van het programma. Na goedkeuring van dit artikel is de volgende stap het registreren van de training op de site van het RIVM. Zodat iedereen dit programma kan gebruiken. Of dat lukt hangt af van onze onderbouwing. Maar het RIVM heeft interesse, dat is al winst.”

“Het is leuk om hieraan te werken. Ik had verwacht dat ik eraan moest trekken. Maar iedereen had er gewoon zin in en deed mee. Ouders en wettelijk vertegenwoordigers gaven meteen toestemming. Het ging vanzelf. En de inzet tijdens de trainingen was honderd procent.”