Onderzoek naar slikproblemen

Verslikken kan grote gevolgen hebben. In het ergste geval zelfs de dood. Logopedist Richella Kloppers onderzoekt daarom of je kunt voorspellen welke mensen een grote kans maken op ernstig verslikken. "We maken de zorg weer een stukje beter als we het kunnen voorkomen."

"Iedereen verslikt zich wel eens," vertelt Richella, "maar als het vaak gebeurt, kan dat een probleem zijn en is er sprake van een slikstoornis. Bij het slikken, sluit het strottenklepje de luchtpijp af. Eten, drinken of speeksel komt dan in je slokdarm terecht en niet in de luchtpijp. Soms functioneert het dichtgaan van het strottenklepje niet goed. Door medische redenen of door gedrag. Verslikken is het gevolg.""Het eten en drinken dat daardoor in de luchtpijp of longen komt, moet eruit. Dat doe je meestal door te hoesten. Sommige cliënten kunnen niet krachtig genoeg hoesten om het eruit te krijgen. Andere voelen geen hoestprikkel. Dan is het moeilijk om verslikken te herkennen."

"Verslikken kan grote gevolgen hebben. Denk aan longontsteking en in het ergste geval verstikking. Dat betekent dat je geen lucht meer krijgt. Verslikken heeft ook sociale en emotionele gevolgen. Het kan angst voor herhaling veroorzaken. Of je wilt niet meer met andere mensen samen eten. Omdat je vaak hoest tijdens het eten en bang bent dat anderen dat gek vinden."

"Als logopedisten zien we best vaak mensen met slikproblemen. Maar heel vaak ook niet. Want het wordt niet altijd gezien. Daarom dacht ik: kunnen we iets bedenken zodat die mensen eerder geholpen worden? Het zou super mooi zijn als we iets kunnen ontwikkelen waarmee je de risicogroep kunt selecteren. Dus ben ik op zoek naar factoren die kunnen voorspellen of iemand een grote kans heeft om een slikstoornis te krijgen."

"Mijn onderzoek is zo opgebouwd dat er een voorspellende waarde uit komt. Daar heb je tijd voor nodig. Daarom heb ik twee jaar geleden een 0-meting gedaan bij 105 cliënten verspreid over ASVZ. Bij deze meting zagen we een aantal factoren die verbonden lijken met verslikken. Zoals hulp tijdens de maaltijd, gulzig eten en het hebben van een matige tot ernstige verstandelijke beperking. Maar één meting geeft nog geen voorspellende waarde. Daarom deed ik na twee jaar dezelfde meting nog een keer. De data van deze tweede meting zijn binnen. Ik analyseer deze nu."

"Of ik die voorspellende factoren zal vinden, is nog even afwachten. Dat is natuurlijk spannend. Maar ik hoop dat we een risicogroep kunnen ontdekken door meer naar de voorspellende factoren te kijken. En dat we vervolgens uit deze groep een aantal cliënten preventief kunnen helpen. Adviezen geven over eetgewoonten en de vorm van het eten en drinken. Maar ook het aanpassen van de omgeving. Want ernstig verslikken is heel naar en je wilt het niet meemaken. Als cliënt niet, maar ook als begeleider niet. Als we het kunnen voorkomen dan maken we de zorg weer een stukje beter."

Arts-VG Sandra Mergler begeleidt het onderzoek van Richella als hoofdonderzoeker.